Khi nào cần thực hiện quan trắc môi trường lao động?

1. Quan trắc môi trường lao động là gì?

Quản trắc môi trường lao động là quá trình đo lường, đánh giá và theo dõi các yếu tố môi trường tại nơi làm việc để đảm bảo rằng môi trường làm việc an toàn và lành mạnh cho nhân viên. Môi trường lao động bao gồm các yếu tố như khí quyển, nhiệt độ, ánh sáng, tiếng ồn, hóa chất, vi khuẩn, virus, bụi bẩn, và các nguy cơ khác có thể ảnh hưởng đến sức khỏe và sự an toàn của người lao động.

Mục tiêu của quản trắc môi trường lao động là:

- Đảm bảo an toàn cho người lao động: Bằng cách đo và đánh giá các nguy cơ tiềm ẩn, công ty có thể áp dụng biện pháp để giảm thiểu nguy cơ tai nạn và thương tích tại nơi làm việc.

- Bảo vệ sức khỏe của người lao động: Các quy trình quản trắc giúp xác định và kiểm soát các yếu tố gây hại cho sức khỏe, như hóa chất độc hại hoặc vi khuẩn, từ đó ngăn chặn các bệnh nghề nghiệp và vấn đề sức khỏe liên quan đến môi trường làm việc.

- Tuân thủ pháp luật: Nhiều quốc gia yêu cầu các tổ chức và doanh nghiệp thực hiện quản trắc môi trường lao động để tuân thủ các quy định pháp luật liên quan đến sự an toàn và bảo vệ sức khỏe của người lao động.

- Nâng cao hiệu suất và sự hài lòng của nhân viên: Môi trường làm việc an toàn và lành mạnh có thể giúp cải thiện hiệu suất làm việc và tạo ra một môi trường thuận lợi cho sự hài lòng của nhân viên.

2. Các quy định pháp luật về quan trắc môi trường lao động

- Luật an toàn, vệ sinh lao động năm 2015 quy định rõ về việc quan trắc môi trường lao động. Theo đó, các doanh nghiệp phải đảm bảo quan trắc môi trường lao động tại nơi làm việc của mình, đồng thời phải công bố kết quả quan trắc môi trường lao động đó để người lao động biết và có biện pháp ứng phó khi cần thiết.

- Thông tư 14/2020/TT-BLĐTBXH Thông tư 14/2020/TT-BLĐTBXH quy định về việc thực hiện quan trắc môi trường lao động. Theo đó, doanh nghiệp phải tuân thủ quy trình quan trắc môi trường lao động để đảm bảo tính chính xác và đầy đủ của thông tin quan trắc. Nếu phát hiện các chỉ tiêu vượt ngưỡng cho phép, doanh nghiệp phải có biện pháp khắc phục kịp thời.

- Quyết định 1029/QĐ-BYT Quyết định 1029/QĐ-BYT quy định về quan trắc môi trường lao động trong các cơ sở y tế. Theo đó, các cơ sở y tế phải thực hiện quan trắc môi trường lao động đối với các chất độc hại như formaldehyde, phenol, khói thuốc lá, khí CO2, vv. Đây là một yêu cầu bắt buộc để đảm bảo an toàn cho nhân viên và bệnh nhân

3. Khi nào cần thực hiện quan trắc môi trường lao động?

Theo quy định của Nghị định 44/2016/NĐ-CP, mọi cơ sở lao động phải định kỳ hằng năm phải quan trắc môi trường lao động ít nhất 01 lần, lập và định kỳ bổ sung hồ sơ quản lý vệ sinh lao động, hồ sơ quản lý sức khỏe cho người lao động và bệnh nghề nghiệp.

Ngoài ra, cần quan trắc môi trường lao động trong các trường hợp sau:

- Có thay đổi về quy trình công nghệ, quy trình sản xuất hoặc khi thực hiện cải tạo, nâng cấp cơ sở lao động mà có khả năng ảnh hưởng đến môi trường lao động.

- Khi có thay đổi về quy trình công nghệ, quy trình sản xuất hoặc khi thực hiện cải tạo, nâng cấp cơ sở lao động mà có khả năng ảnh hưởng đến môi trường lao động, việc quan trắc môi trường lao động là rất cần thiết để xác định các yếu tố môi trường mới và đánh giá tác động của chúng đến sức khỏe của nhân viên.

- Có sử dụng các chất độc hại, nguy hiểm mới hoặc thay đổi về cách sử dụng các chất độc hại, nguy hiểm hiện có.

- Việc sử dụng các chất độc hại, nguy hiểm mới hoặc thay đổi về cách sử dụng các chất độc hại, nguy hiểm hiện có cũng là một lý do để tiến hành quan trắc môi trường lao động.

- Xảy ra tai nạn, sự cố lao động dẫn đến tổn thương sức khỏe của người lao động hoặc nghi ngờ do ảnh hưởng của yếu tố môi trường lao động.

- Nếu xảy ra tai nạn, sự cố lao động dẫn đến tổn thương sức khỏe của người lao động hoặc nghi ngờ do ảnh hưởng của yếu tố môi trường lao động, việc tiến hành quan trắc môi trường lao động là rất quan trọng để phát hiện nguyên nhân gây ra sự cố và đưa ra các biện pháp khắc phục.

- Nhận được đơn khiếu nại của người lao động hoặc tổ chức công đoàn về việc môi trường lao động không đảm bảo an toàn, vệ sinh lao động. Nếu nhận được đơn khiếu nại từ người lao động hoặc tổ chức công đoàn về việc môi trường lao động không đảm bảo an toàn, vệ sinh lao động, việc tiến hành quan trắc môi trường lao động là cần thiết để xác minh thông tin và đưa ra các biện pháp khắc phục.

- Cơ quan quản lý nhà nước về an toàn, vệ sinh lao động yêu cầu. Cơ quan quản lý nhà nước về an toàn, vệ sinh lao động có thể yêu cầu các cơ sở sản xuất tiến hành quan trắc môi trường lao động để đảm bảo tuân thủ các quy định pháp luật.

4. Các yếu tố cần quan trắc môi trường lao động

Các yếu tố cần quan trắc môi trường lao động bao gồm:

- Yếu tố vi khí hậu: 

Yếu tố vi khí hậu bao gồm nhiệt độ, độ ẩm, vận tốc gió và bức xạ nhiệt. Việc quan trắc các yếu tố này sẽ giúp đánh giá được tác động của môi trường đến sức khỏe của người lao động.

- Yếu tố vật lý: 

Yếu tố vật lý bao gồm ánh sáng, tiếng ồn, độ rung chuyển, điện từ trường tần số công nghiệp, điện từ trường tần số cao, bức xạ ion hóa (Tia X, tia phóng xạ…) và bức xạ không ion hóa (Tia UV tử ngoại…). Việc quan trắc các yếu tố này sẽ giúp đánh giá tác động của môi trường đến sức khỏe của nhân viên và đưa ra các biện pháp khắc phục.

- Yếu tố bụi: 

Yếu tố bụi bao gồm bụi toàn phần, bụi hô hấp và bụi mịn. Quan trắc các yếu tố này sẽ giúp đánh giá tác động của bụi đến sức khỏe của nhân viên và đưa ra các biện pháp khắc phục.

- Yếu tố hóa học, hơi khí độc: 

Yếu tố hóa học, hơi khí độc bao gồm hóa chất độc hại và hơi khí độc hại. Việc quan trắc các yếu tố này sẽ giúp đánh giá tác động của chúng đến sức khỏe của nhân viên và đưa ra các biện pháp khắc phục.

- Yếu tố vi sinh vật: 

Yếu tố vi sinh vật bao gồm vi khuẩn, nấm mốc và virus. Quan trắc các yếu tố này sẽ giúp đánh giá tác động của chúng đến sức khỏe của nhân viên và đưa ra các biện pháp khắc phục.

- Yếu tố khác: 

Ngoài các yếu tố đã nêu trên, còn có các yếu tố khác như CO, SO2, NO2, O3, NH3, H2S, các kim loại độc hại… Các yếu tố này cũng cần được quan trắc để đánh giá tác động của chúng đến sức khỏe của nhân viên và đưa ra các biện pháp khắc phục.

5. Các lưu ý khi thực hiện quan trắc môi trường lao động

- Chuẩn bị chu đáo trước khi quan trắc

Trước khi tiến hành quan trắc môi trường lao động, cần chuẩn bị đầy đủ các phương tiện, thiết bị cần thiết, cũng như lập kế hoạch quan trắc cụ thể và chi tiết.

- Kế hoạch quan trắc cần bao gồm các nội dung sau:

+ Mục đích, yêu cầu của việc quan trắc.

+ Phạm vi quan trắc.

+ Các yếu tố có hại cần quan trắc.

+ Phương pháp quan trắc.

+ Thời gian và địa điểm quan trắc.

+ Trách nhiệm của các bên tham gia.

Việc chuẩn bị chu đáo trước khi quan trắc sẽ giúp đảm bảo tính chính xác và tin cậy của kết quả quan trắc.

- Thực hiện quan trắc đúng quy trình

Việc thực hiện quan trắc môi trường lao động cần thực hiện đúng theo quy trình để đảm bảo tính chính xác và tin cậy của kết quả. Quy trình quan trắc môi trường lao động bao gồm các bước sau:

+ Chuẩn bị dụng cụ, thiết bị.

+ Lấy mẫu.

+ Tiến hành đo, phân tích.

+ Ghi chép kết quả.

+ Lập báo cáo.

Thực hiện đúng quy trình sẽ giúp đảm bảo tính chính xác và tin cậy của kết quả quan trắc.

- Tuân thủ các quy định về an toàn, vệ sinh lao động

Trong quá trình quan trắc môi trường lao động, cần tuân thủ các quy định về an toàn, vệ sinh lao động để đảm bảo an toàn cho người lao động và cán bộ, nhân viên thực hiện quan trắc.

- Đánh giá kết quả quan trắc

Kết quả quan trắc môi trường lao động cần được đánh giá một cách khách quan, chính xác để xác định mức độ ảnh hưởng đến sức khỏe người lao động. Việc đánh giá kết quả quan trắc cần dựa trên các tiêu chuẩn, quy chuẩn kỹ thuật quốc gia về môi trường lao động.

- Xử lý, khắc phục các yếu tố có hại

Nếu kết quả quan trắc cho thấy có yếu tố có hại vượt quá giới hạn cho phép, cần có biện pháp xử lý, khắc phục kịp thời để giảm thiểu tác hại của các tác nhân môi trường đến sức khỏe người lao động.

Hoạt động quan trắc môi trường lao động là hoạt động quan trọng để đảm bảo an toàn, vệ sinh lao động và bảo vệ sức khỏe người lao động. Do đó, các tổ chức, doanh nghiệp cần lựa chọn đơn vị cung cấp dịch vụ quan trắc môi trường chuyên nghiệp và uy tín nhằm đạt được kết quả chính xác nhất.